خانم مینا وصال، دکتر حمید طاهر نشاط دوست،
دوره ۱۰، شماره ۳ - ( پاییز ۱۳۹۸ )
چکیده
زمینــه و هــدف: در ســال های اخیــر، روان شناســان در زمینــه درمــان و مدیریــت درد مزمــن بــه دنبــال ارزیابــی و کارایــی مداخله هــای روان شــناختی در حــوزه درد مزمــن بوده انــد. در ایــن خصــوص، فراتحلیــل می توانــد بــا یکپارچــه کــردن نتایــج حاصــل از پژوهش هــای مختلــف، میــزان انــدازه اثــر روش هــای درمــان را مشــخص کنــد. مــواد و روش هــا: هــدف از پژوهــش حاضــر درصــدد ارزیابــی میــزان اثرگــذاری مداخــلات روان شــناختی بــر کاهــش شــدت درد بــا اســتفاده از الگوی نفــر) کــه از لحــاظ روش شــناختی مــورد قبــول بــود، انتخــاب و فراتحلیــل در مــورد ۱۰۳۶ پژوهــش (شــامل ۲۰فراتحلیــل اســت. بــرای ایــن منظــور آن هــا انجــام گرفــت. ابــزار پژوهــش عبــارت از چــک لیســت فراتحلیــل بــود. بــه نظــر می رســد کــه انجــام یــک فراتحلیــل بــه روشــن ســاختن مقــدار واقعــی تأثیــر مداخــلات روان شــناختی بــر شــدت درد کمــک خواهــد کــرد و نیــز میــزان اثربخشــی ایــن مداخــلات را نشــان خواهــد داد. اســت کــه براســاس جــدول تفســیر انــدازه اثــر کوهــن، بــالا ارزیابــی ۱/۱۴ یافته هــا: بــر اســاس یافته هــای ایــن پژوهــش میــزان انــدازه اثــر برابــر ) مربــوط بــه تحقیــق ۰/۵۴ ) و کم تریــن انــدازه اثــر ( ۱۳۹۶) مربــوط بــه پژوهــش شــیخی (۱/۸۱ می شــود؛ بــه طــوری کــه بیش تریــن انــدازه اثــر ( ) بــود. ۱۳۹۳ امیرانــی و همکارانــش ( نتیجه گیــری: نتایــج فراتحلیــل نشــان داد کــه درمان هــای روان شــناختی بــر کاهــش درد مزمــن، تأثیــر بالایــی دارد. در مجمــوع می تــوان گفــت شــواهد بــرای درمان هــای روان شــناختی درد مزمــن امیــدوار کننــده اســت.
حمید طاهر نشاط دوست، مهدیه یوسف زاده، سید مسعود هاشمی، هوشنگ طالبی، مهرداد طاهری، سیروس مومن زاده،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۹۹ )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمانشناختی_ رفتاری وطرحوارهدرمانی درکاهش خطایشناختی فاجعهآفرینی درد و افزایش خودکارآمدیدرد بیماران مبتلا به کمردردمزمن صورت گرفت.
مواد و روشها: این پژوهش طرحی نیمهآزمایشی بود که به صورت پیشآزمون_ پسآزمون_ پیگیری دو ماهه با گروه کنترل انجام شد. ۳۵ بیمار مبتلا به کمردردمزمن مراجعهکننده به کلینیکهای فوقتخصصی درد بیمارستانهای اختر و امام حسین (ع) و درمانگاه جراحی مغز و اعصاب بیمارستان امام حسین (ع) شهر تهران، به روش نمونهگیری مبتنی بر هدف (غیراحتمالی) انتخاب شدند. تمامی بیماران، پرسشنامههای دردمزمن، مولفه خطایشناختی فاجعهآفرینی از پرسشنامه راهبردهایمقابله و پرسشنامه خودکارآمدی درد را در مراحل پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری ۲ ماهه پرکردند. همچنین گروه طرحوارهدرمانی علاوه بر پرسشنامههای ذکرشده، نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ را پرکردند. برای محاسبات دادهها، از مدل رگرسیون با اثر تصادفی در نرم افزار spssاستفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد درمان شناختی- رفتاری باعث کاهش معنیدار خطای شناختی فاجعهآفرینی شد. در حالیکه طرحوارهدرمانی تاثیر معنیداری بر نمرات خطای شناختی فاجعهآفرینی نداشت. همچنین درمان شناختی- رفتاری باعث افزایش معنیدار و طرحوارهدرمانی نیز باعث افزایش قابل توجه خودکارآمدی درد شد به طوری که اختلاف معنیداری بین این دو روش از نظر تاثیر بر خودکارآمدی درد وجود نداشت.
نتیجهگیری: براساس نتایج تحقیق حاضر درمانشناختی_ رفتاری باعث کاهش افکارخودآیند منفی چون فاجعهآفرینی ونیز افزایش خودکارآمدی درد مبتلایان به دردمزمن میشود. همچنین طرحوارهدرمانی تاثیر قابلقبولی بر افزایش خودکارآمدیدرد مبتلایان به دردمزمن میگذارد. بنابراین احتمالاهر دو روش درمانی بتوانند به عنوان روش درمانی مناسب در مبتلایان به دردمزمن مورد استفاده قرارگیرند.
