چکیده
زمینه و هدف: یکی از اهداف پرستاری ارایه مراقبت ایمن، پیشگیری از آسیب و ارتقاء سلامت بیماران است. در بخشهای مراقبت ویژه ایمنی بیماران بهدلایل متعدد از جمله خطای دارویی به مخاطره میافتد. این مطالعه با هدف شناسایی خطاهای دارویی پرستاران، گزارشدهی آنها و ارایه راهکارهای پیشگیرانه از دیدگاه پرستاران در بخشهای مراقبت ویژه انجام شد.
مواد و روشها: مطالعه حاضر بهصورت توصیفی تحلیلی در سال ۱۳۹۴ انجام گردید. نمونهگیری بهصورت سرشماری و شامل ۲۳۵ پرستار شاغل در بخشهای مراقبت ویژه مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. دادهها با استفاده از پرسشنامه پنج قسمتی (اطلاعات دموگرافیک، ماهیت خطای دارویی، عوامل مؤثر در بروز خطای دارویی، پیامد خطای دارویی و راهکارهای پیشگیری از خطا) گردآوری شد. از مشارکت کنندگان خواسته شد تا عوامل دخیل در خطای دارویی، پیامد خطای دارویی و راهکارهای پیشگیری از آن را شناسایی نمایند.
یافته ها: از ۳۰۰ پرسشنامه ارسالی به جامعه مورد مطالعه، تعداد ۲۳۵ پرسشنامه برگشت دادهشد (۳/۷۸%). ۸۰% از مشارکت کنندگان اذعان داشتند که طی یکماه گذشته دچار خطای دارویی شدهاند و بیشترین عامل بهترتیب، بارکاری زیاد (۲/۶۷%)، دستورات دارویی ناخوانا (۲/۵۶%) و آماده کردن دارو بدون چک دوباره (۳/۳۸%) بود. بیشترین خطای دارویی نیز در بخشهای مراقبتهای ویژه کودکان و بزرگسالان رخ داده بود. در ۱/۴۷% موارد خطا دارای اثر جزئی و در۳/۵% موارد خطا منجر بهطولانی شدن مدت بستری بیمار شده بود. ۲۸% مشارکت کنندگان خطا را گزارش نکرده بودند و ۵/۵۸% علت کتمان خطا را ترس از بدتر شدن موضوع و ۱/۲۷% ترس از سرزنش و نکوهش مسئول بخش ذکر کردند. گزارشدهی در پرستاران مرد بیشتر بود. بیشترین گزارشدهی در شیفت صبح صورت گرفته بود. مشارکت کنندگان، پایش مداوم پرستاران از نظر رعایت قانون پنج صحیح (۷/۸۷%) را مهمترین راهکار پیشگیری از خطای دارویی عنوان کردند.
نتیجه گیری: با توجه به این که بیشترین علت بروز خطای دارویی مشارکت کنندگان در مطالعه، بارکاری زیاد و دستورات دارویی ناخوانا بود، بنابراین پیشنهاد میگردد مراکز مراقبت سلامتی با تعدیل شرایط محیط کاری پرستاران از قبیل رعایت نسبت صحیح پرستار به بیمار، فراهم نمودن زیرساخت لازم جهت نسخه نویسی کامپیوتری و برقراری سیستم گزارش دهی مناسب در راستای پیشگیری، کاهش خطای دارویی و ارتقاء ایمنی بیمار گام بردارند.
