زمینه و هدف:علل متعددی باعث ایجاد درد در بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژه میشوند که خود باعث بروز عوارض متعددی در بیمار خواهد شد. به این دلیل تاکنون روشهای گوناگونی برای کاهش درد ابداع گردیدهاند که هر یک مزایا و مشکلاتی را داشتهاند. هدف از این پژوهش مقایسه اثر روش اپیدورال نسبت به روش تزریق وریدی فنتانیل برای ایجاد بیدردی و تاثیر هر یک از این دو روش بر سطح هوشیاری بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژه میباشد.
مواد و روشها:این پژوهش به صورت کارآزمایی بالینی یک سوکور شاهد دار تصادفی در بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان شهید باهنر کرمان انجام گرفت که به دلیل تروما به قفسه سینه و شکم تحت تهویه مکانیکی بودند. در این مطالعه ۶۰ بیمار در ۲ گروه ۳۰ تایی مورد بررسی قرار گرفتند. در گروه Aابتدا ۲۴ ساعت فنتانیل داخل وریدی و سپس ۲۴ ساعت با جایگذاری کاتتر اپیدورال در سطح یازده توراسیک تا اولین لومبار فنتانیل اپیدورال دریافت کردند. در گروه Bدر ۲۴ ساعت اول فنتانیل اپیدورال و سپس در ۲۴ ساعت دوم فنتانیل وریدی تزریق شد. میزان فنتانیل داخل وریدی ۵/۱ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و فنتانیل اپیدورال تجویز شده ۸ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود که توسط پمپ انفوزیون تنظیم گردید. نمره درد با استفاده از مقیاس مشابه بینایی دردVASو سطح هوشیاری با مقیاس گلاسکو GCSدر ساعات صفر، ۲ ،۶، ۲۴، ۵۰ ، ۵۴ و ۷۲ بررسی شدند.
یافتهها: در هر دو گروه در ساعت دوم، نمره درد در روش تزریق وریدی فنتانیل به طور معنیداری کمتر از روش اپیدورال بود (Pکمتر از ۰۵/۰) ولی بعد از ساعت ششم، روش اپیدورال باعث کاهش بیشتر شدت درد نسبت به روش وریدی شده بود (Pکمتر از ۰۵/۰). همچنین، در تمام زمانهای بررسی شده روش تزریق وریدی فنتانیل باعث کاهش معنیدار سطح هوشیاری بیماران نسبت به روش اپیدورال شده بود (Pکمتر از ۰۵/۰). بعلاوه، مشخص شد که بین هیچ یک از دو روش فوق در میزان کاهش شدت درد و سطح هوشیاری بیماران با سن، جنس و نوع تروما (شکم، قفسه سینه یا هر دو) ارتباط معنیداری وجود ندارد (Pبالاتر از ۰۵/۰).
نتیجهگیری:بهترین راه کنترل درد در بیماران با آسیبهای شکم و قفسه سینه تحت تهویه مکانیکی در دو ساعت اول روش تزریق وریدی فنتانیل و در ساعات بعدی روش تزریق فنتانیل به داخل کاتتر اپیدورال میباشد. در ضمن روش تزریق وریدی فنتانیل همیشه کاهش سطح هشیاری بیشتری را نسبت به روش اپیدورال در پی خواهد داشت.
